در این مطلب در وبسایت شرکت بیدار رشد ( تولید کننده انواع کودهای شیمیایی و ارگانیک ) نقش فسفر در رشد گیاهان و کودهای دارای فسفر را بررسی خواهیم کرد.
فسفر
فسفر به مقدار زیاد مورد نیاز گیاهان می باشد و اشکال PO2 و PO3 بيشتر از اشکال دیگر جذب می شود. میزان فسفر مخصوصا به شکل آلی در افقهای سطحی بیشتر از افق های زیرین خاک می باشد و یکی از نامحلول ترین و کم تحرک ترين عناصر در خاک است. pH خاک در جذب آن بسیار مؤثر است و مناسبترین pH برای جذب آن توسط درختان میوه 5/6 تا ۷ می باشد. فسفر اثر رقابتی با سایر عناصر دارد به طور مثال افزایش بیش از حد فسفر باعث اختلال در جذب آهن و یا بروز علائم کمبود آن شود. همچنین کلسیم زیاد در خاک (خاکهای آهکی) باعث کاهش فسفر قابل دسترس برای درختان میوه میشود و یا ازت به طور غیر مستقیم باعث افزایش جذب فسفر توسط گیاه می شود.
فسفر یک عنصر ساختمانی در اسیدهای نوکلئیک است. این اسیدها ناقل اطلاعات ژنتیکی در گیاه می باشند. همچنین این عنصر در انتقال انرژی در موجودات زنده از جمله گیاهان نقش دارد. فسفر به صورت ترکیبات آلی فیتات در گیاه ذخیره می شود و به همراه سایر عناصر در ساختمان دانه گرده شرکت دارد. این عنصر در تشکیل بذر نقشی اساسی داشته و به مقدار زیاد در بذر و میوه یافت می شود. افزایش بیش از حد این ماده در محصولات باغی احتمالا باعث کاهش کیفیت غذایی آن می شود (که مربوط به نسبت اسید فیتیک به روی می باشد). در کمبود فسفر، رشد بخش های هوایی و ریشه کند و یا متوقف می شود. برگها کوتاه، باریک و نازک می شوند و در این حالت دمبرگ ها زاويه کوچکی را با شاخه تشکیل می دهند. رشد طولی گیاه عمودی بوده و شاخه های جانبی کمتر رشد می یابند. تعداد برگ ها کاهش یافته، جوانه ها می میرند و تعداد شکوفه ها کاهش می یابد. بنابراین از محصول میوه نیز کاسته خواهد شد. برگ ها به رنگ سبز تیره مایل به آبی یا ارغوانی در می آیند و گاهی لکه ها و یا نوارهایی به همین رنگ بر روی پهنک برگ ظاهر می شود. رنگ ارغوانی که مربوط به ماده آنتوسیانین می باشد از مشخص ترین علائم کمبود فسفر در درختان میوه می باشد. علائم کمبود ابتدا در برگهای پیر مشاهده میشود و برگهای جوان سرشاخه ها به رنگ سبز طبیعی باقی می مانند. در هنگام کمبود فسفر در بعضی از میوه ها، گوشت میوه نرم و شیر میوه خیلی ترش می شود، همچنین خاصیت انباری میوه کاهش می یابد.
از محصولات حاوی فسفر بالا موجود در سبد شرکت بیدار رشد می توان NPK فسفر بالا (۱۰-۵۲-۱۰)، پی 38 روت و پی کلسیم روت را نام برد.
فسفیت پتاسیم
در محیط های طبیعی فسفر یکی از عناصر محدودکننده حیات محسوب می شود؛ زیرا مقدار فسفر قابل جذب محدود است. با اینکه در خاک مقادیر زیادی فسفر به فرم آلی وجود دارد، بخش کوچکی از آن تحت تاثیر آنزیم هایی که توسط ریشه گیاهان با برخی از موجودات ذره بن ترشح می شوند، آزاد و قابل جذب می شوند. در برنامه های تغذیه نیز تامین فسف دشوارتر از سایر عناصر مورد نیاز گیاهان است؛ زیرا از طرفی فسفر در خاک تثبیت می شود و از طرف دیگر جذب آن از راه شاخ و برگ ناچیز است. برای جبران کمبود فسفر و کارآیی پایین کودهای فسفره، علیرغم نیاز به مقادیر نسبتا کم این عنصر، دز های مصرف بسیار بالایی را توصیه می کنند. بنابراین فناوری هایی که با استفاده از آنها راندمان جذب فسفر ارتقاء یابد؛ مقدار مصرف کودهای فسفره را به شدت کاهش می دهند.
فسفر عموما از دو منبع ، جهت ساخت کودهای فسفره تامین می شود که عبارتند از:
الف – اسید فسفریک
ب – اسید فسفرو
الف – اسید فسفریک کودهای حاصل از اسید فسفریک بسیار محلول بوده و به راحتی از طریق ریشه قابل جذب است. این کودها به طور معمول گرانتر از کودهای فسفره معمولی می باشند و در فرمولاسیون های مختلف ارائه می شوند. با وجود انحلال خیلی خوب این کودها در آب، جذب برگی آنها بسیار ناچیز می باشد. یونهای فسفات تولید شده توسط این کود تنها از راه ریشه قابل جذب بوده و به دلیل بزرگی آنها برای گیاه، برگ ها و اندام های هوایی قابلیت جذب این کودها را ندارند ( از طریق محلول پاشی جذب نمی شوند). ب – اسید فسفرو: کودهای فسفره که با اسید فسفرو تولید می شوند دارای حلالیت بسیار خوبی می باشند ولی از آنجا که برای تولید آنها تکنولوژی پیشرفته ای لازم است، گرانتر از سایر کودهای فسفره هستند. مزیت این ترکیبات معمولا به حدی است که قیمت بالای آن را پوشش می دهد. این کودها تولید یون فسفیت می نمایند که هم از راه برگ و هم از راه ریشه قابل جذب است. کودهای فسفره حاصل از اسید فسفرو که معمولا در ترکیب با پتاسیم ارائه می شوند و با نام فسفیت پتاسیم شناخته می شوند دارای خواص ویژه ای هستند که به آنها اشاره می شود
این ترکیبات تولید یون فسفیت (به جای فسفات) می کنند که دارای یک اتم اکسیژن کمتر نسبت به یون فسفات بوده و کوچکتر از فسفات می باشد و به همین دلیل بسیار سریع جذب گیاه شده و به سرعت در گیاه انتقال می یابد. همچنین موجب افزایش مقاومت گیاه به بیماری ها از طریق تقویت سیستم ایمنی گیاه (تولید فیتو الکسین ها) شده و از طرفی با ایجاد تغییر در ساختار دیواره سلولی هیف های قارچ های بیماری زا، باعث شناسایی این عوامل توسط سیستم ایمنی گیاه و در نهایت انهدام آنها توسط خود گیاه می شود. لازم به ذکر است در این فرایند خود گیاه بر عوامل بیماریزا فایق می آید بدون آنکه از سم استفاده شده باشد. در واقع فسفیت پتاسیم، با تحریک گیاه برای مقابله با بیماری ها، باعث بهبود گیاهان بیمار و مقاومت گیاهان سالم می شود. بطوریکه می توان با استفاده از فسفیت پتاسیم بسیاری از گیاهان را در برابر برخی از بیماریها مانند سفیدک ها مقاوم نمود.
برخلاف فسفات ها که میزان جذب آنها از برگ جزئی است، فسفیت موجود در فسفیت پتاسیم به دلیل کوچک بودن اندازه مولکولی به سرعت جذب گیاه می شوند و از راه آوندهای چوب و آبکش در تمام گیاه انتشار می یابند (اثر سیستمیک). علاوه براین قابلیت حل شدن فسفیت در آب خاک بیشتر از کودهای فسفره رایج (ترکیبات فسفات) است.
از محصولات حاوی فسفیت پتاسیم موجود در سبد شرکت بیدار رشد می توان به فوسفیکا 20-30 و فوسفیکا 75 اشاره نمود.
